Aşil Tendonu Yaralanmaları Nasıl Anlaşılır?
Aşil Tendonu Yaralanmaları Nasıl Anlaşılır?
Aşil tendonu vücudumuzdaki en büyük ve en güçlü tendondur. Topuğumuzdan baldır kaslarına kadar uzandığını hissettiğimiz bu tendon, ayak parmaklarımızı yere doğru yöneltmemizi ve parmak uçlarımızda yükselmemizi sağlar. Gerek sporcularda, gerekse sedanter bireylerde çok sık karşılaşılan bir problemdir. Yaygın görülen bu yaralanma, hafif veya orta şiddette olabilir ve bacağınızın o kısmında yanıcı bir ağrı, sertlik hissedebilirsiniz. Eğer ağrı çok şiddetliyse aşil tendonunuz tamamen veya kısmen yırtılmış olabilir.
Aşil Tendon Yaralanması Belirtileri Nelerdir?
En belirgin semptom özellikle ayak bileğinizi esnettiğinizde veya ayak parmaklarınızın üzerinde durduğunuzda topuğunuzda oluşan ağrıdır. Hafif olabilir, zamanla iyileşebilir veya kötüleşebilir. Tendon yırtılırsa, ağrı ani ve şiddetlidir. O bölgede ayrıca hassasiyet, şişkinlik ve sertlik hissedilebilir. Bu tendon yırtıldığı zaman bir çatlama veya patlama sesi duyabilirsiniz.
Yaralanma Nedenleri Ve Risk Faktörleri Nelerdir?
Aşil tendonu yaralanmaları ani bir şekilde hızlanan, yavaşlayan veya kendi ekseni etrafında dönme gerektiren sporlarda sık görülür. Örneğin: Koşma, jimnastik, dans, futbol, beyzbol, baskebol, tenis, voleybol. Bu yaralanmalar yere indiğinizde değil, ayağınızı itip kaldırırken aniden hareket etmeye başladığınızda meydana gelir. Mesela bir sprinter yarışın başlangıcında, başlangıç bloğundan fırlarken oluşabilir. Ani hareket tendonun kaldıramayacağı kadar fazla olabilir. Bu tür yaralanmalar için atlet olmaya gerek yoktur, bir yerden düştüğünüzde de aşil tendonunuz hasar görebilir. Yüksek etkili aktivitelerle tekrar tekrar strese sokarsanız da bu yaralanmalar oluşabilir, bunlar tekrarlayan stres yaralanmaları olarak bilinir. Ayrıca yaşlanmak, bazı sağlık sorunları, genetik faktörler ve biyomekanik sorunlarda bu yaralanmalara sebep olarak gösterilebilir.
Aşağıdaki Bazı Durumlar Yaralanma Olasılığını Artırabilir:
-Yüksek topuklu ayakkabılar giymek
-Düz tabana sahip olmak
-Bacak kaslarının çok gergin olması
-Egzersiz ve spor esnasında kendinize uygun olmayan ayakkabı seçmek
-Romatoid artrit, lupus, gut veya diyabet gibi kronik hastalıklar da aşillerinizi zayıflatabilir.
Nasıl Teşhis Edilir?
Doktorunuz doğru tanıyı koymak için fizik muayene ile başlayacaktır. Yaralanmanıza yol açabilecek sorunları arayabilmek için yürürken veya koşarken görmek isteyebilirler. Baldır sıkma testi yapılabilir (baldır sıkıldığında ayak bileğinin hareket etmemesi durumu), bileğinizi gerektiği gibi hareket ettirip ettiremeyeceğinizi görmek için hareket aralığınızı test edebilir. MRI ve X-ray görüntüleme testleriyle beraber ne tür tendon hasarına sahip olduğunuz daha net görünür ve sizin için en iyi tedaviye karar vermelerine yardımcı olur.
Tedavide Neler Yapılabilir?
-İstirahat etmeli ve bacağınızı dinlendirmelisiniz
-Üzerine mümkün olduğunca yük vermekten kaçınmalısınız
-Buzla soğuk uygulama yapmalısınız
-Şişmeyi önlemek için alt bacak ve ayak bileği çevresi bandajlanabilir
-Bacağınızı bir yastıktan, minderden destek alarak yüksekte tutun
-Aşil tendonunuzun daha az gerilmesi için ayakkabınıza ek olarak tabanlık kullanabilirsiniz
-Fizyoterapistiniz tarafından size önerilen şekilde germe ve güçlendirme egzersizleri yapabilirsiniz
-Ödem ve gerginlik için masaj yapılabilir
Bunlara ek olarak elektroterapi, manuel terapi, ultrason, ESWT, enjeksiyon tedavileri gibi yöntemler de ek tedavi seçenekleridir.
İyileşme Evresi
İyileşme süresi aylar alabilir ancak yaralanmanın ne boyutta olduğuna bağlıdır. Farklı koşullar, farklı oranlarda iyileşir. İyileşme süresinde aktif olabilirsiniz. Bacağınızı, yaralanmamış bacağınız kadar kolay ve özgürce hareket ettirene kadar, diğer bacağınız gibi güçlü hissedene kadar ve yürürken, koşarken, zıplarken ağrı olmayana kadar eski fiziksel aktivite seviyenize dönmeye çalışmayın. İlk etapta koşu gibi yüksek yoğunluklu egzersizleri daha düşük yoğunluklu egzersizlerle değiştirirseniz oluşabilecek sorunları önleyebilirsiniz. Yüzme veya bisiklete binme gibi aktiviteler tendon üzerinde daha az stres yaratır. Bu süreçte hasta eğitimi, yük aktarımı prensipleri ve kalf kası egzersizleri tedaviye dahil edilmelidir. Aşil tendonu rehabilitasyonunda aşamalı yüklenme için hızlı yürüme ile başlayıp yavaş yürümeyle ilerlenmelidir. Yapılan çalışmalara göre hızlı yürüme esnasında yer reaksiyon kuvveti ve plantar fleksiyon açısı artsa da aşil tendonunda oluşan yüklenme azalmaktadır.
Flex2Shape
FTT. Melis Mert