Patella Kırıkları ve Kırık İyileşme Süreci

Patella Kırıkları ve Kırık İyileşme Süreci

Patella Kırıkları ve Kırık İyileşme Sürecinden bahsetmeden önce dıştan veya içten gelen zorlamalara bağlı olarak kemiğin anatomik bütünlüğünün bozulmasına kırık dendiğini paylaşmak gerekir. Kırık iyileşmesi birçok biyolojik dizinin koordinasyonunu içeren oldukça karmaşık bir süreçtir. Kemik diğer kas iskelet dokularından farklı olarak skar doku bırakmaksızın kendini onarma yeteneğine sahiptir. Bu süreç kırığın biyomekanik stabilitesine ve biyolojik çevresine bağlıdır. Genellikle kırılan kemiğin iyileşmesi yaralanmayı takiben 6-7 haftada tamamlanır.

Kırık iyileşmesinde fizyoterapi ve rehabilitasyonun amacı inflamatuar faz boyunca ağrıyı azaltmak, eklem hareket açıklığını korumak ve kırık stabilitesine bağlı olarak kontrollü ve güvenli mobiliteyi sağlamaktır.

Onarım fazı süresince (3gün-6hafta) küçük, dereceli artan aralıklı yüklenme sekonder kemik iyileşmesinde mikro hareketi arttırır ve kallus formasyonunu geliştirir. Aktif veya pasif eklem hareketleri ile eklem sağlığının korunmasına devam edilir. Amaç fragmanlar arası kompresyon ile erken ağırlık aktarma ve fonksiyonun elde edilmesidir. Böylece rehabilitasyon tedavinin erken aşamalarında başlayabilir.

Eklem bölgesindeki kırıklarda eklem kıkırdağı da hasar görerek ileride artrit denilen eklemlerde deformasyonlara yol açabilir. Eklemlerde hareketsizliğe bağlı eklem hareket limitasyonları oluşabilir. Heteretopik ossifikasyon denilen kemik dışındaki yumuşak dokularda kemiksi dokular oluşabilir. Kırığın olduğu ekstremitede hareketsizliğe bağlı kas atrofisi, ödem, şiddetli ağrı, hipersensitivite ve otonomik disfonksiyon bozukluğu sonucu kompleks bölgesel ağrı sendromu gelişebilir.

Egzersizin kırık iyileşmesi üzerine etkilerini inceleyen deneysel çalışma sonuçlarına göre kırık sonrası immobilizasyonun kemikte bükme momentini, bükme sertliğini, kırık enerjisini ve kemik dolaşımını azalttığı belirtilmektedir. Ağırlık aktarma ve egzersizin benzer etkilere sahip olduğu ve kırık sonrası normalden fazla egzersiz uygulamasının kırık iyileştirmesini hızlandırmadığı fakat negatif bir etkisinin de olmadığı ifade edilmektedir. Bu sonuçlara bakarak kırık sonrası mümkün olan en erken dönemde hareket ve egzersize başlanmasının kırık iyileşmesine pozitif etkileri olduğu söylenebilir.

Patella kırıkları

Patella vücuttaki en büyük sesamoid kemiktir. Kuadriseps kasının kaldıraç gücünü artırarak ekstansör kuvveti arttırır. Patella kırıkları sıklıkla araç içi trafik kazası sonrası görülür. Ağrı, gerginlik, ödem ve yürümede zorluk vardır. Klinik değerlendirmede boşluk palpe edilebilir ve aktif düz bacak kaldırma ile ekstansör mekanizma değerlendirilir. Tanı radyografi aracılığıyla konur. Patella kırıkları konservatif ya da cerrahi ile tedavi edilebilir. Düz bacak kaldırma ile yerinden oynama olmayan kırıklarda ekstansiyon splinti ya da alçı yapılabilir. Bu şekilde tedavi edilen hastalar etkilenen ekstremite üzerine ağırlık verebilirler. Düz bacak kaldırma yapamayan hastalarda, kırık parçaları arasında 2-3mm’lik bir boşluk bulunan hastalarda ARİF ile tespit yapılır. Çok parçalı kırıklarda kısmi patellektomi ve ekstansör tendon tamiri de yapılabilir.

Rehabilitasyon

Ağırlık aktarma, kırığın tipine ve kullanılan tespit yöntemine göre farklılık gösterir. Cerrahiden sonraki 1-2 gün içinde aktif diz hareketlerine başlanabilir. İlk 2 hafta 30 derece diz fleksiyonu istenir. Sonraki her hafta 15 derece eklenir. İlk 6 hafta içinde 90 derece diz fleksiyonu sağlanmış olmalıdır. Kuadriss kasının kuvvetlendirilmesine erken dönemde odaklanılmalıdır. Kalça çevresi ve ayak bileği kuvvetlendirmeleri de rehabilitasyon programına eklenir.

Flex2Shape

FZT Çağla Keskin

Youtube

Instagram

Flex2Shape Bloglar